Dr. Ceren Kabukçu.
Bilimsel çalışmalarına İngiltere merkezli Liverpool Üniversitesi’nde devam eden Türk bilim insanı Dr. Ceren Kabukçu ve takımı, tarihteki en eski pişirilmiş yemek kalıntılarını keşfetti. Keşif, dünya basınının manşetlerinde yer alırken Dr. Ceren Kabukçu, yaklaşık 70 bin yıllık örneklerin keşif sürecini anlattı.
Neandertallerin bir manada gurme tanımlarını keşfeden Dr. Kabukçu “Bulgularımız çok çeşitli bitki tohumunun bir ortada ve bir tanım üzere çok basamaklı bir süreçten geçtiğine işaret ediyor” diyerek beslenmenin yalnızca biyolojik bir gereksinim olmadığını ortaya koydu.
Liverpool Üniversitesi Arkeoloji kısmında çalışmalarına devam eden Dr. Ceren Kabukçu, elde ettikleri 70 bin yıllık örneklerin keşif sürecini anlattı:
“Elde ettiğimiz sonuçlar iki farklı mağaradan geliyor. Bunlardan birisi Yunanistan’da bulunan Franchthi Mağarası başkası ise Kuzey Irak’ta bulunan Shanidar Mağarası. Franchthi mağarasında bulduğumuz örnekler yaklaşık 13-11 bin yıl öncesi Homo sapiens (anatomik çağdaş insan) avcı-toplayıcılarının yerleşimine denk geliyor. Shanidar örnekleri ise iki ana periyotta kullanılmış, daha geç devirde Homo sapiens (yaklaşık 40 bin yıl), daha erken devirdeyse Neanderthal (yaklaşık 70 bin yıl) evrelerinden örnek edindik.”
Kalıntılar karbonlaşmış olduğundan incelenebildi.
Kazı alanlarından elde edilen örneklerin kömürleşmiş (karbonize olmuş) oldukları için çürümeye güçlü olduğunu tabir eden Kabukçu, böylelikle örneklerin binlerce yıl toprakta korunduğunu tabir etti. Elde edilen her örnek, Kabukçu ve grubu tarafından laboratuvar ortamında elektron mikroskobuyla ayrıntılı incelendi ve hücre yapılarından yiyeceklerin tanımlanması yapıldı.
Yemek sadece biyolojik bir gereksinim değil
Dr. Kabukçu sonuçların kendilerini şaşırttığını söz ederek “Bulgularımız çok çeşitli bitki tohumunun bir ortada ve bir tanım üzere çok basamaklı bir süreçten geçtiğine işaret ediyor. Bu nedenle bitki kullanımının bu devirde de daha karmaşık ve özgün bir mutfak kültürüne ilişkin olduğu yorumunda bulunduk. Sanırım otomatik olarak hem algıda hem de hayal gücünde geçmiş beşerler gereğince yaratıcı, kültürel, ‘insani’ varlıklar olarak görülmüyor. Biz de bulduğumuz bitkilerin botanik isimlerinin ötesinde bir yorum getirdik hususa, ki beslenme ve yemek-içmek yalnızca bir biyolojik muhtaçlık değildir” dedi.
Buluntulara rastlanan mağaralardan biri.
Baharat kullanımı
70 bin yıl evvel insanların cetlerinin gelişmiş bir mutfak kültürü olduğunu vurgulayan Dr. Kabukçu bu husustaki bulgularını şöyle yorumladı:
“Daha çağdaş olarak tabir etme sebebimiz, bilhassa bitkilerin baharat üzere kullanılmış olduğu tezini öne sürmemizden ve de ‘tarif’ üzere çok basamaklı (örneğin baklagillerin suda ıslanması, akabinde öğütülmesi yahut ezilmesi ve akabinde da tat verecek bir ekip bitkilerin eklenmesi) üzere mutfak kültürüne dair datalar bulmuş olmamızdan. Örneğin Shanidar Homo sapiens periyoda ilişkin kalıntılarda yabani hardal, menengiç (Antep fıstığının yabanisi) üzere bitkilerin bu yiyeceklere karıştırıldığını tespit ettik.”